ਚੰਡੀਗੜ੍ਹ 10 ਅਕਤੂਬਰ : ਇਸ ਸਾਲ ਗਲੋਬਲ ਹੰਗਰ ਇੰਡੈਕਸ (GHI) ਦੀ 2024 ਦੀ ਸੂਚੀ ਵਿੱਚ ਭਾਰਤ 127 ਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿੱਚੋਂ 105ਵੇਂ ਸਥਾਨ ‘ਤੇ ਹੈ। ਇਹ ਪਿਛਲੇ ਸਾਲ 125 ਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿੱਚੋਂ 111ਵੇਂ ਅਤੇ 2022 ਵਿੱਚ 121 ਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿੱਚੋਂ 107ਵੇਂ ਸਥਾਨ ਉੱਤੇ ਸੀ।
ਭਾਵ ਇਸ ਸਾਲ ਸਥਿਤੀ ਦਰਮਿਆਨੀ ਚੰਗੀ ਹੈ। ਪਰ ਹੰਗਰ ਇੰਡੈਕਸ ਸਕੋਰ ਅਜੇ ਵੀ 27.3 ਹੈ ਜੋ ਗੰਭੀਰ ਬਣਿਆ ਹੋਇਆ ਹੈ।
ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਅਤੇ ਅਫਗਾਨਿਸਤਾਨ ਦੀ ਹਾਲਤ ਸਾਡੇ ਨਾਲੋਂ ਵੀ ਮਾੜੀ ਹੈ। ਪਰ ਨੇਪਾਲ, ਬੰਗਲਾਦੇਸ਼, ਕੰਬੋਡੀਆ, ਫਿਜੀ, ਸ਼੍ਰੀਲੰਕਾ ਵਰਗੇ ਦੇਸ਼ ਆਪਣੇ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਭੁੱਖਮਰੀ ਤੋਂ ਬਚਾਉਣ ਵਿੱਚ ਸਾਡੇ ਨਾਲੋਂ ਬਿਹਤਰ ਹਨ।
GHI ਸਕੋਰ ਦੀ ਗਣਨਾ ਕਿਵੇਂ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ?
ਹਰੇਕ ਦੇਸ਼ ਦਾ GHI ਸਕੋਰ 3 ਅਯਾਮਾਂ ਦੇ 4 ਸਕੇਲਾਂ ‘ਤੇ ਗਿਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਤਿੰਨ ਮਾਪ ਹਨ – ਕੁਪੋਸ਼ਣ, ਬਾਲ ਮੌਤ ਦਰ, ਬਾਲ ਕੁਪੋਸ਼ਣ। ਬਾਲ ਕੁਪੋਸ਼ਣ ਦੀਆਂ ਦੋ ਸ਼੍ਰੇਣੀਆਂ ਹਨ – ਬੱਚੇ ਦੀ ਬਰਬਾਦੀ ਅਤੇ ਬਾਲ ਸਟੰਟਿੰਗ।
- ਕੁਪੋਸ਼ਣ: ਕੁਪੋਸ਼ਣ ਦਾ ਮਤਲਬ ਹੈ ਸਿਹਤਮੰਦ
ਵਿਅਕਤੀ ਨੂੰ ਦਿਨ ਭਰ ਲੋੜੀਂਦੀ ਕੈਲੋਰੀ ਨਹੀਂ ਮਿਲਦੀ। ਕੁੱਲ ਆਬਾਦੀ ਦਾ ਅਨੁਪਾਤ ਜੋ ਪ੍ਰਤੀ ਦਿਨ ਲੋੜੀਂਦੀਆਂ ਕੈਲੋਰੀਆਂ ਪ੍ਰਾਪਤ ਨਹੀਂ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹੈ।
- ਬਾਲ ਮੌਤ ਦਰ: ਬਾਲ ਮੌਤ ਦਰ ਦਾ ਮਤਲਬ ਹੈ ਹਰ
ਜਨਮ ਦੇ 5 ਸਾਲਾਂ ਦੇ ਅੰਦਰ ਮਰਨ ਵਾਲੇ ਪ੍ਰਤੀ ਹਜ਼ਾਰ ਜਨਮਾਂ ਵਿੱਚ ਬੱਚਿਆਂ ਦੀ ਗਿਣਤੀ।
- ਬਾਲ ਕੁਪੋਸ਼ਣ: ਇਸ ਦੀਆਂ ਦੋ ਸ਼੍ਰੇਣੀਆਂ ਹਨ-
ਬਾਲ ਬਰਬਾਦੀ: ਬੱਚੇ ਦੀ ਬਰਬਾਦੀ ਦਾ ਮਤਲਬ ਹੈ ਕਿ ਬੱਚਾ ਆਪਣੀ ਉਮਰ ਲਈ ਬਹੁਤ ਪਤਲਾ ਜਾਂ ਕਮਜ਼ੋਰ ਹੋਣਾ। 5 ਸਾਲ ਤੋਂ ਘੱਟ ਉਮਰ ਦੇ ਬੱਚੇ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਭਾਰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਕੱਦ ਤੋਂ ਘੱਟ ਹੈ। ਇਸ ਤੋਂ ਪਤਾ ਲੱਗਦਾ ਹੈ ਕਿ ਉਨ੍ਹਾਂ ਬੱਚਿਆਂ ਨੂੰ ਸਹੀ ਪੋਸ਼ਣ ਨਹੀਂ ਮਿਲਿਆ ਜਿਸ ਕਾਰਨ ਉਹ ਕਮਜ਼ੋਰ ਹੋ ਗਏ।
ਚਾਈਲਡ ਸਟੰਟਿੰਗ: ਚਾਈਲਡ ਸਟੰਟਿੰਗ ਦਾ ਮਤਲਬ ਹੈ ਉਹ ਬੱਚੇ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਕੱਦ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਉਮਰ ਤੋਂ ਘੱਟ ਹੋਵੇ। ਭਾਵ ਬੱਚੇ ਦਾ ਕੱਦ ਉਮਰ ਦੇ ਹਿਸਾਬ ਨਾਲ ਨਹੀਂ ਵਧਿਆ ਹੈ। ਉਚਾਈ ਦਾ ਸਿੱਧਾ ਸਬੰਧ ਪੋਸ਼ਣ ਨਾਲ ਹੈ। ਜਿਸ ਸਮਾਜ ਵਿੱਚ ਲੰਬੇ ਸਮੇਂ ਤੋਂ ਬੱਚਿਆਂ ਵਿੱਚ ਘੱਟ ਪੋਸ਼ਣ ਹੁੰਦਾ ਹੈ, ਉੱਥੇ ਬੱਚਿਆਂ ਵਿੱਚ ਸਟੰਟਿੰਗ ਦੀ ਸਮੱਸਿਆ ਪੈਦਾ ਹੁੰਦੀ ਹੈ।
ਇਹਨਾਂ ਤਿੰਨਾਂ ਮਾਪਾਂ ਨੂੰ 100 ਅੰਕਾਂ ਦਾ ਮਿਆਰੀ ਸਕੋਰ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਹੈ। ਇਸ ਸਕੋਰ ਵਿੱਚ, ਕੁਪੋਸ਼ਣ, ਬਾਲ ਮੌਤ ਦਰ ਅਤੇ ਬਾਲ ਕੁਪੋਸ਼ਣ ਦਾ ਇੱਕ-ਤਿਹਾਈ ਹਿੱਸਾ ਹੈ। ਸਕੋਰ ਸਕੇਲ ‘ਤੇ, 0 ਸਭ ਤੋਂ ਵਧੀਆ ਸਕੋਰ ਹੈ, ਜਦੋਂ ਕਿ 100 ਸਭ ਤੋਂ ਮਾੜਾ ਸਕੋਰ ਹੈ।
ਇਨ੍ਹਾਂ ਚਾਰ ਪੈਰਾਮੀਟਰਾਂ ‘ਤੇ ਭਾਰਤ ਦਾ ਸਕੋਰ
ਭਾਰਤ ਦੀ ਆਬਾਦੀ ਕੁਪੋਸ਼ਣ ਦਾ ਸ਼ਿਕਾਰ ਹੈ: 13.7%
ਛੋਟੀ ਕੱਦ ਵਾਲੇ ਪੰਜ ਸਾਲ ਤੋਂ ਘੱਟ ਉਮਰ ਦੇ ਬੱਚੇ: 35.5%
ਪੰਜ ਸਾਲ ਤੋਂ ਘੱਟ ਉਮਰ ਦੇ ਬੱਚੇ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਭਾਰ ਘੱਟ ਹੈ:
18.7%
ਪੰਜ ਸਾਲ ਦੀ ਉਮਰ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਆਪਣੀ ਜਾਨ ਗੁਆਉਣ ਵਾਲੇ ਬੱਚੇ:
2.9%
