ਅਹਿਮਦਾਬਾਦ 21 ਅਕਤੂਬਰ : ਸੁਪਰੀਮ ਕੋਰਟ ਦੇ ਜਸਟਿਸ ਬੀ.ਆਰ. ਗਵਈ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਬੈਂਚ ‘ਤੇ ਅਤੇ ਬੈਂਚ ਤੋਂ ਬਾਹਰ ਜੱਜ ਦਾ ਵਿਵਹਾਰ ਨਿਆਂਇਕ ਨੈਤਿਕਤਾ ਦੇ ਉੱਚ ਮਿਆਰਾਂ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ ਹੋਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ।
ਉਨ੍ਹਾਂ ਕਿਹਾ ਕਿ ਅਹੁਦੇ ‘ਤੇ ਰਹਿੰਦਿਆਂ ਅਤੇ ਸ਼ਿਸ਼ਟਾਚਾਰ ਦੇ ਦਾਇਰੇ ਤੋਂ ਬਾਹਰ ਜੱਜ ਦੁਆਰਾ ਕਿਸੇ ਰਾਜਨੇਤਾ ਜਾਂ ਨੌਕਰਸ਼ਾਹ ਦੀ ਪ੍ਰਸ਼ੰਸਾ ਕਰਨ ਨਾਲ ਪੂਰੀ ਨਿਆਂਪਾਲਿਕਾ ‘ਚ ਲੋਕਾਂ ਦਾ ਭਰੋਸਾ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ।
ਚੋਣਾਂ ਲੜਨ ਲਈ ਕਿਸੇ ਜੱਜ ਦਾ ਅਸਤੀਫ਼ਾ ਦੇਣਾ ਨਿਰਪੱਖਤਾ ਨੂੰ ਲੈ ਕੇ ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਧਾਰਨਾ ਨੂੰ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਕਰ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਨਿਆਂਇਕ ਨੈਤਿਕਤਾ ਅਤੇ ਈਮਾਨਦਾਰੀ ਅਜਿਹੇ ਬੁਨਿਆਦੀ ਥੰਮ੍ਹ ਹਨ ਜੋ ਕਾਨੂੰਨੀ ਵਿਵਸਥਾ ਦੀ ਵਿਸ਼ਵਸਨੀਯਤਾ ਨੂੰ ਬਣਾਈ ਰੱਖਦੇ ਹਨ।
ਜਸਟਿਸ ਗਵਈ ਨੇ ਉਦਾਹਰਣ ਦਿੰਦਿਆਂ ਕਿਹਾ ਕਿ ਅਮਰੀਕਾ ਦੇ ਸੁਪਰੀਮ ਕੋਰਟ ਦੇ ਇੱਕ ਜਸਟਿਸ ਨੂੰ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਅਹੁਦੇ ਦੇ ਉਮੀਦਵਾਰ ਦੀ ਆਲੋਚਨਾ ਕਰਨ ਵਾਲੀਆਂ ਟਿੱਪਣੀਆਂ ਲਈ ਮਾਫ਼ੀ ਮੰਗਣੀ ਪਈ ਸੀ।
ਜਸਟਿਸ ਗਵਈ ਗੁਜਰਾਤ ਦੇ ਅਹਿਮਦਾਬਾਦ ਵਿੱਚ ਨਿਆਂਇਕ ਅਧਿਕਾਰੀਆਂ ਲਈ ਹੋਏ ਸਾਲਾਨਾ ਸੰਮੇਲਨ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹੋਣ ਪਹੁੰਚੇ ਸਨ।
ਜਸਟਿਸ ਬੀ.ਆਰ. ਗਵਈ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਨਿਆਂਪਾਲਿਕਾ ਵਿੱਚ ਜਨਤਾ ਦੇ ਵਿਸ਼ਵਾਸ ਨੂੰ ਬਰਕਰਾਰ ਰੱਖਣਾ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ। ਇਸਦਾ ਸਿਧਾਂਤਕ ਕਾਰਨ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਜੇਕਰ ਨਿਆਂਪਾਲਿਕਾ ਵਿੱਚ ਲੋਕਾਂ ਦਾ ਵਿਸ਼ਵਾਸ ਘੱਟ ਹੋਇਆ ਤਾਂ ਉਹ ਨਿਆਂਇਕ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਤੋਂ ਬਾਹਰ ਨਿਆਂ ਦੀ ਤਲਾਸ਼ ਕਰਨਗੇ।
ਉਨ੍ਹਾਂ ਕਿਹਾ ਕਿ ਨਿਆਂ ਲਈ ਲੋਕ ਭ੍ਰਿਸ਼ਟਾਚਾਰ, ਭੀੜ ਦੇ ਨਿਆਂ ਵਰਗੇ ਤਰੀਕੇ ਅਪਣਾ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਇਸ ਨਾਲ ਸਮਾਜ ਵਿੱਚ ਕਾਨੂੰਨ ਅਤੇ ਵਿਵਸਥਾ ਦਾ ਨੁਕਸਾਨ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਲੋਕ ਕੇਸ ਦਰਜ ਕਰਵਾਉਣ ਅਤੇ ਫ਼ੈਸਲਿਆਂ ਦੇ ਖ਼ਿਲਾਫ਼ ਅਪੀਲ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਹਿਚਕਿਚਾਹਟ ਮਹਿਸੂਸ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹਨ।
ਜਸਟਿਸ ਗਵਈ ਨੇ ਕਿਹਾ – ਲੰਬੀ ਮੁਕੱਦਮੇਬਾਜ਼ੀ ਅਤੇ ਹੌਲੀ ਅਦਾਲਤੀ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆਵਾਂ ਨਿਆਂਇਕ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਤੋਂ ਮੋਹਭੰਗ ਪੈਦਾ ਕਰਦੀਆਂ ਹਨ। ਨਿਆਂ ਦੇਣ ਵਿੱਚ ਦੇਰੀ ਨਾਲ ਨਿਰਪੱਖ ਸੁਣਵਾਈ ਤੈਅ ਕਰਨਾ ਮੁਸ਼ਕਲ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਨਿਆਂਇਕ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਵਿੱਚ ਵਿਸ਼ਵਾਸ ਘੱਟ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਅਨਿਆਂ ਅਤੇ ਲਾਪਰਵਾਹੀ ਦੀ ਧਾਰਨਾ ਬਣਦੀ ਹੈ।
ਜਸਟਿਸ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਨਿਆਂ ਵਿੱਚ ਦੇਰੀ ਨਾਲ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੋਸ਼ੀਆਂ ਨੂੰ ਨੁਕਸਾਨ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਜੋ ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਨਿਰਦੋਸ਼ ਪਾਏ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਇਸ ਨਾਲ ਜੇਲ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚ ਭੀੜ ਵੀ ਵੱਧ ਜਾਂਦੀ ਹੈ।
ਜਸਟਿਸ ਗਵਈ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਸੰਵਿਧਾਨਕ ਬੈਂਚ ਦੀ ਕਾਰਵਾਈ ਦੀ ਵੀਡੀਓ ਕਾਨਫਰੰਸਿੰਗ ਅਤੇ ਲਾਈਵ ਸਟ੍ਰੀਮਿੰਗ ਨਾਲ ਕੋਰਟ ਦੀ ਪਾਰਦਰਸ਼ਤਾ ਵੱਧ ਰਹੀ ਹੈ। ਇਹ ਚੰਗਾ ਕਦਮ ਹੈ। ਇਸ ਨਾਲ ਜਨਤਾ ਨੂੰ ਰੀਅਲ ਟਾਈਮ ਵਿੱਚ ਫ਼ੈਸਲੇ ਵੇਖਣ ਦੀ ਇਜਾਜ਼ਤ ਮਿਲਦੀ ਹੈ।
